اثربخشی دوز یادآورواکسن هپاتیت ب در کودکان 7ـ5 ساله واکسینه شده استان کهگیلویه و بویراحمد

چکیده: مقدمه و هدف: اثربخشی واکسن هپاتیت ب و طول مدت محافظت بعد از تزریق در کودکان، در مطالعه‌های مختلف، متفاوت ذکر شده است. نیاز به دوز یادآور هپاتیت ب به دنبال سری واکسیناسیون بعد از تولد چالش برانگیز است. در برنامه ایمن‌سازی مصوب کمیته کشوری ایمن‌سازی، فقط یک دوره واکسیناسیون برای کودکان در نظر گرفته شده است. با توجه به شیوع بالا و وخامت بیماری هپاتیت ب، این مطالعه به منظور تعیین وضعیت ایمنی کودکان در سنین ورود به مراکز آموزشی و تعیین اثر بخشی دوز یادآور واکسن هپاتیت ب در کودکان و نیاز به استفاده از دوز یادآور، طراحی و اجرا گردید. مواد و روش‌ها: این یک مطالعه مداخله‌ای از نوع کارآزمایی بالینی است که در سال 1384 ـ 1383 بر روی 800 کودک 7ـ5 ساله استان کهگیلویه و بویراحمد با روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای انجام گرفت. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه بود. بعد از پرسشگری خانوار از هر کودک 3 میلی‌لیتر خون گرفته شد. با روش الیزا آنتی‌بادی ضد آنتی‌ژن سطحی و آنتی‌ژن سطحی ویروس اندازه‌گیری شد. به کلیه کودکانی که میزان آنتی‌بادی آنها کمتر از میزان محافظت کننده بود واکسن هپاتیت ب از نوع دی‌ان‌ای نوترکیبی به صورت عضلانی تزریق شد. 4 هفته بعد غلظت آنتی‌بادی ضد ویروس اندازه گرفته شد. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون آماری تی زوجی تجزیه و تحلیل گردید. یافته‌ها: کلیه موارد جهت آنتی‌ژن سطحی منفی بودند. یافته‌ها نشان داد 615 نفر(4/84 درصد) کودکان مورد مطالعه از آنتی‌بادی محافظت کننده علیه ویروس هپاتیت ب برخوردار بودند. میانگین تیتر آنتی‌بادی ضد ویروس هپاتیت ب در این کودکان 9/308± 5/230 واحد بین‌المللی با حداقل تیتر 6/10 و حداکثر آن 1175 واحد بود. 114 نفر( 6/15 درصد) کودکان ایمن نبودند و میانگین تیتر آنتی‌بادی در آن‌ها 5/3 ± 97/4 واحد بین‌المللی بود. بعد از دریافت دوز واکسن یادآور هپاتیت، 89 نفر(1/78 درصد) از این کودکان نسبت به ویروس هپاتیت ب ایمن شدند. میانگین تیتر آنتی‌بادی به 402 ± 1/332 واحد بین‌المللی رسید، یعنی به طور متوسط حدود 67 برابر افزایش تیتر مشاهده شد. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج مطالعه مبنی بر پاسخ مناسب سیستم ایمنی به دوز یادآور که نشان دهنده حافظه ایمنی خوب بعد از واکسیناسیون اولیه است، تجویز دوز یادآور واکسن علی‌رغم امکان تماس بیشتر به دلیل سن ورود به مدرسه و اجتماعی‌تر شدن کودکان، ضروری به نظر نمی‌رسد، اما لزوم مطالعه‌های بیشتر در مورد نیاز به دوز یادآور در سنین بالاتر و در کودکانی که پاسخ مناسب به دوز اولیه واکسن نداده اند، احساس می‌شود. واژه‌های کلیدی: واکسیناسیون، دوزیادآور، هپاتیت ب، اثربخشی